Co to jest wolny zawód?

Pojęcie wolnego zawodu jest intuicyjnie zrozumiałe, ale nie istnieje jednorodna definicja prawna, która pozwalałaby na dokładne dookreślenie, czym on jest. W prawodawstwie obowiązującym w Polsce znajduje się kilka aktów prawnych, które na różne sposoby odwołują się do tego pojęcia. Najbardziej konkretnie do tematu odnosi się ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym, uchwalona w 1998 roku, a w 2020 roku doczekała się nowelizacji.

Definicja wolnego zawodu w prawie i praktyce

Wyżej wymieniony akt prawny określa wolny zawód jako taki, który jest wykonywany w ramach działalności „bez zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze”.

Prawdopodobnie ustawodawca chciał po prostu odnieść się do faktu, że osoby wykonujące wolne zawody pracują w oparciu o samozatrudnienie. Są to osoby, które zdobyły konkretne, specjalistyczne wykształcenie kierunkowe, które umożliwia im pracę bez konieczności wiązania się stosunkiem zależności z innymi podmiotami gospodarczymi, na przykład dużymi komercyjnymi firmami. 

Warto zauważyć, że niektóre przepisy, w tym ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym, definiują wolny zawód przez pryzmat samozatrudnienia, wskazując na wykonywanie go poza stosunkiem pracy. Jest to jednak tylko jeden z aspektów prawnych, podczas gdy w praktyce gospodarczej i zawodowej granice między różnymi formami wykonywania wolnego zawodu są bardziej płynne. Na przykład lekarz może jednocześnie pracować na etacie w szpitalu i prowadzić własną praktykę lekarską, w obu przypadkach wykonując ten sam wolny zawód.

Wolny zawód a działalność gospodarcza – czym się różnią?

Wolny zawód różni się od standardowej działalności gospodarczej kilkoma istotnymi elementami. Najważniejszym z nich jest wymóg posiadania specjalistycznego wykształcenia, które potwierdza nasze kompetencje w danej dziedzinie. Równie charakterystyczny jest wymóg osobistego świadczenia usług – przedstawiciel wolnego zawodu nie może delegować swoich głównych zadań innym pracownikom. Jest to ściśle związane z osobistą odpowiedzialnością za wykonywaną pracę oraz zaufaniem, jakim obdarzają nas klienci. Co więcej, uzyskiwany przychód w wolnym zawodzie często jest bezpośrednio uzależniony od indywidualnych umiejętności i jakości świadczonych usług.

Od strony formalnej, wykonawcy wolnych zawodów podlegają specyficznym regulacjom podatkowym i ubezpieczeniowym. Obecnie obowiązuje ich 17% stawka podatku ryczałtowego, a w kwestii składek ZUS stosują się do tych samych zasad co inni przedsiębiorcy, przy czym większość z nich nie kwalifikuje się do ulgi w postaci Małego ZUS-u. Choć wolne zawody funkcjonują w ramach działalności gospodarczej, ich specyfika polega na większej autonomii w organizacji pracy i bezpośrednich relacjach z klientami.

Lista wolnych zawodów – przykłady z różnych branż

Wolne zawody to specyficzna grupa profesji, które charakteryzują się niezależnością w wykonywaniu pracy, wymaganiami dotyczącymi kwalifikacji oraz świadczeniem usług na podstawie specjalistycznej wiedzy. Choć ustawodawstwo w Polsce definiuje niektóre z nich, lista wolnych zawodów może różnić się w zależności od kontekstu prawnego lub podatkowego. Poniżej znajdziesz przykłady przedstawicieli wolnych zawodów, które występują w różnych branżach.

Branża prawnicza i finansowa

Do jednych z najczęściej wymienianych wolnych zawodów należą profesje związane z prawem i finansami. Są to zawody, które wymagają zaawansowanego wykształcenia, a także zdania państwowych egzaminów zawodowych. Przykłady to:

• Adwokat 
• Notariusz 
• Doradca podatkowy
• Biegły rewident
• Makler papierów wartościowych
  

Branża medyczna i opieki zdrowotnej

Wolne zawody występują również w sektorze medycznym, gdzie wiedza i doświadczenie są kluczowe w świadczeniu usług dla pacjentów. Przykłady obejmują:

• Fizjoterapeuta 
• Położna 
• Psycholog
  

Branża kreatywna i techniczna

Niektóre wolne zawody związane są z działalnością kreatywną i techniczną, gdzie specjalistyczne umiejętności są niezbędne do realizacji projektów. Do tej kategorii należą:

• Architekt 
• Projektant wnętrz 
• Tłumacz przysięgły
  

Inne przykłady wolnych zawodów

Wolne zawody mogą obejmować także mniej typowe profesje, które wymagają wiedzy specjalistycznej lub licencji. Przykłady to:

• Księgowy
• Lekarz weterynarii
  

Często również o artystach mówi się, że uprawiają wolne zawody, trudno jednak znaleźć uzasadnienie takiego twierdzenia w oparciu o obowiązujące prawo. W ramach obowiązującej praktyki rynkowej bowiem wielu z nich pracuje na umowie o dzieło, zlecenie lub rejestruje firmę.

Baza przedsiębiorców zakwalifikowanych do obszaru wolnych zawodów może być przydatna dla firm z wielu różnych branż. Na przykład, przedsiębiorstwa produkcyjne mogą promować różnorodne wytwarzane przez siebie materiały potrzebne architektom. Baza wolnych zawodów to dla kancelarii prawnych narzędzie, które pozwala na prowadzenie marketingu swoich usług.

Skontaktuj się z doradcą z Infobrokering, aby otrzymać wsparcie w wyborze odpowiedniej grupy docelowej dla Twojego biznesu.

Warto wspomnieć, że według ustawy osoby, które wykonują wolne zawody, powinny rozliczać się z Urzędem Skarbowym w analogiczny sposób jak osoby posiadające własną działalność.

Sprawdź: BAZY WOLNYCH ZAWODÓW

Zalety uprawiania wolnego zawodu

Praktykowanie wolnego zawodu stwarza wyjątkowe możliwości rozwoju zawodowego i osobistego. Kluczową zaletą jest pełna autonomia w kształtowaniu ścieżki kariery – specjaliści mogą sami wybierać projekty, klientów oraz obszary specjalizacji zgodne z ich zainteresowaniami i kompetencjami. Ta niezależność przekłada się również na elastyczne zarządzanie czasem, co pozwala na zachowanie optymalnej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

Wykonywanie wolnego zawodu umożliwia także większą kontrolę nad aspektami finansowymi oraz rozwojowymi. Profesjonaliści mogą samodzielnie ustalać stawki za swoje usługi, dywersyfikować źródła przychodów oraz skalować działalność według własnych potrzeb. Digitalizacja wielu profesji otwiera dodatkowo możliwości świadczenia usług online, eliminując ograniczenia geograficzne i pozwalając na pracę z klientami z całego świata, przy jednoczesnym budowaniu własnej marki osobistej i sieci profesjonalnych kontaktów.

Zobacz także
referencje naszych klientów